چشم انداز بازار پرورش طیور گوشتی در جهان و ایران

وضعیت تولید طیور گوشتی در جهان

امروزه دنیا شاهد تحول و پیشرفت شگرفی در صنعت طیور بوده و مصرف گوشت طیور و ماکیان با رشد فزاینده‌ای روبرو بوده است. در این راستا کشورهای مختلف در جهان با اصلاح ساختار صنعت طیور خود و به‌روز نمودن تکنولوژی‌های موجود در این بخش توانسته‌اند صنعتی کارا و اثربخش ایجاد نمایند و علاوه بر تامین نیاز داخلی، نیاز کشورهای دیگر را نیز تامین نمایند. از جمله کشورهای پیشرو در این زمینه می‌توان آمریکا، آفریقای جنوبی، برزیل، تایلند، ترکیه و ... را نام برد. با ادامه روند جهانی شدن، بسیاری از خرده مالکان در حوزه‌ی تولید در شرکت‌های بزرگ ادغام شده‌اند و این شرکت‌ها با رویکرد یکپارچه با افزایش قدرت چانه‌زنی، برنامه‌ریزی تولید و ... علاوه بر افزایش درآمد اقتصادی خود، باعث افزایش خرده مالکان در صنعت و افزایش امنیت غذایی شده‌اند. نمودار پایین میزان تولید گوشت‌های مرغی بر پایه‌ی داده‌های FAO می‌باشد. همانطور که مشاهده می‌شود میزان تولید گوشت مرغی در آغاز قرن جدید (سال 2000) در حدود 50 میلیون تن بوده است. این در حالی است که در سال 2020، این رقم به 110 میلیون تن گوشت رسیده است. یعنی در بازه‌ی زمانی دو دهه مصرف گوشت مرغی بیش از 100 درصد افزایش یافته است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تا سال 2050، این رقم به بیش از 200 میلیون تن گوشت مرغی خواهد رسید.

روند تولید گوشت مرغ در جهان و پیش­بینی خط تولید تا سال 2050 

در سال‌های اخیر با توجه به تأکید WFP (برنامه غذایی جهانی) بر استفاده‌ی گوشت پرندگان در سبد غذایی گوشتی به عنوان یک منبع پروتئینی نسبتاً ارزان، بازار پرورش پرندگان گوشتی، از بازارهای پرنق در سطح جهانی بوده است. در سطوح جهانی، هر کجا صحبت از بازارهای تولیدی پرسود و کسب و کار با تراز مالی بالا می‌شود، استفاده از صنعت و تکنولوژی برای بهبود بهره‌وری در این بازارها اهمیت بسیار زیادی پیدا خواهند کرد. در سطح جهانی، شرکت‌های بزرگ پرورش طیور با استفاده از دستگاه‌های جوجه‌کشی مدرن سعی در رقابت و پیشی گرفتن از یکدیگر برای تصاحب این بازار پرسود می‌باشند. بیراه نیست اگر گفته شود که تفاوت سطح تولید کشورها در تولید گوشت پرندگان، تا حد بسیار زیادی به قدرت صنعتی این کشورها و تولید دستگاه‌های جوجه‌کشی پیشرفته صنعتی وابسته می‌باشد.

وضعیت تولید طیور گوشتی در ایران

گوشت مرغ به دلایل گوناگون اقتصادی و بهداشتی از جایگاه ویژه‌ای در بین اقلام مختلف پروتئین حیوانی برخوردار است. این امر به نوبه خود، رشد و گسترش صنعت مرغداری در ایران و جهان را به همراه داشته است. به گونه‌ای که ایران با تولید یک میلیون و ۱۵۲ هزار و ۹۲۹ تن گوشت مرغ در سال های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ در رتبه‌ی نهم جهان در تولید مرغ گوشتی قرار گرفته بود  و 2.31 درصد از کل تولید جهان را به خود اختصاص می‌داد. اما ایران در سال ۲۰۰6 به رتبه‌ی یازدهم جهان تنزل یافت. همسو با افزایش تولید، سرانه مصرف این محصول نیز از 1.8 کیلو گرم در سال ۱۳۵۰ به رقم  20.8 کیلو گرم در سال ۱۳۸۶ رسیده است که خوشبختانه از متوسط سرانه مصرف گوشت مرغ در دنیا (۱۲ کیلو) نیز به مراتب بیشتر می باشد. در ایران صنعت مرغداری با حدود نیم قرن سابقه، از برترین قطب‌های صنایع کشور است که بیشترین سرمایه‌گذاری را پس از صنعت نفت نشان می‌دهد. به همین دلیل، رعایت جنبه های اقتصادی و بهره‌وری آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بر اساس آمار یاد شده و با توجه به افزایش چشم‌گیر تولید طی سال­های گذشته و همچنین رتبه‌ی جهانی ایران مشخص می‌شود که سرمایه ­گذاری گسترده در این صنعت صورت گرفته است، ولی با توجه به تنزل رتبه‌ی جهانی ایران از سال ۲۰۰۶ به‌نظر می‌رسد که در این بخش بهره‌برداری کارآمد و بهینه صورت نمی‌گیرد. همچنین، با وجود کشورهای همسایه‌ای چون عربستان و روسیه که از بزرگترین واردکنندگان گوشت مرغ می‌باشند، به دلیل مشکلات مهم در این صنعت از جمله قیمت تمام شده‌ی بالا و غیر رقابتی، هنوز صادرات این محصول به صورت جدی و اساسی و به گونه‌ی مستمر انجام نشده است. تغییر شرایط تهیه منابع تولید برای پرورش مرغ در سال های اخیر نسبت به دهه‌های گذشته و تمایل دولت به سوق دادن صنعت مرغداری کشور به سمت بازار رقابتی ایجاب می‌کند تمامی عواملی که می‌توانند بر کاهش هزینه‌ها و در نتیجه افزایش قدرت رقابتی واحدهای تولیدی اثر بگذارند مورد بررسی قرار گیرند. همانطور که پیش‌تر به آن اشاره شد، یکی از مهم‌ترین عوامل بر کاهش قیمت تمام شده محصول و بهره­ وری بالا و تلفات کم در این صنعت، استفاده از دستگاه­های جوجه کشی صنعتی و نیمه صنعتی مدرن می­باشد. استفاده از یک یا چند دستگاه جوجه ­کشی مدرن این امکان را برای مراکز پرورش طیور فراهم می­ آورد تا با با کمترین نیروی کار ممکن از فرایند تخم­گذاری با کیفیتی برخوردار شوند.

گروه صنعتی ماشین طیور جویبار با سابقه­ی بیش از چهار دهه در حوزه­ی پرورش طیور و تامین دستگاه‌های جوجه‌کشی صنعتی، نیمه صنعتی و خانگی به خود می‌بالد که در راستای تولید ملی و کاهش وابستگی به ورادات اقلام گوشت سفید با تولید دستگاه‌های جوجه‌کشی مدرن با کیفیت بالا و تلفات ناچیز، در تمام این سال‌ها در کنار صنعتگران عزیز کشورمان در حوزه­ ی پرورش طیور بوده است.